VISIE High Fidelity SIMULATIEONDERWIJS
Simulatieonderwijs is een onderwijsmethodiek die studenten toelaat om klinische redeneringen en handelingen uit te voeren in een veilige leeromgeving. Onderzoek van Boet et al. (2014) en McGaghie et al. (2014) toont aan dat deze methodiek een direct positief effect heeft op de zorgverlening. High Fidelity simulatie is een vorm van simulatieonderwijs waarin gebruik wordt gemaakt van een hoogtechnologische patientsimulator. Deze vorm van simulatieonderwijs heeft het potentieel om het leereffect van studenten verpleegkunde te verbeteren door de integratie van diverse elementen uit hun opleiding (Sherwood & Francis, 2018).
| Simulatieonderwijs draagt bij tot het verpleegkundig redeneren en handelen en het zelfvertrouwen en competentiegevoel van studenten. Gezien simulatieoefeningen in teamverband doorgaan, trainen studenten eveneens op hun communicatie en teamwerking. |
Deze elementen sluiten aan bij de 3 krachtlijnen die de Arteveldehogeschool vooropstelt: co-creatie, zelfsturing en engagement.
Kennis en inzicht komen best tot stand in co-creatie. Studenten komen in deze inhoudelijk sterke, doelgerichte en motiverende leeromgeving tot het realiseren van de vooropgestelde leerresultaten door zelfsturing, autonomie en engagement. Een leeromgeving die gericht is op co-creatie prikkelt studenten om samen en in wederzijds respect, diepgaand en levenslang te leren op een gelijkwaardige manier, elk vanuit hun eigen talent (Arteveldehogeschool, 2015).
Simulatieonderwijs streeft als innovatieve onderwijsvorm binnen de opleiding verpleegkunde na om het studierendement van onze studenten te verbeteren, wat de #1 strategische doelstelling is van de Arteveldehogeschool. Dit rendement willen we realiseren door in te zetten op de volgende 3 pijlers:
Verpleegkundig redeneren en handelen
Een goede verpleegkundige wordt niet gekenmerkt door het juist uitvoeren van een serie taken zoals ze uitgeschreven zijn in standaardzorgplannen en protocols, maar door het gefundeerd kunnen afwijken van deze standaarden volgens de unieke noden van de patiënt (Christensen, 2006). Deze holistische visie wordt bekrachtigd in de definitie van verpleegkunde beschreven in de Royal College of Nursing (2013) en wordt ook beschreven als aandachtspunt bij het gebruik van protocollen in de richtlijnen van het National Institute for Health and Care Excellence (NICE, 2015). Het is aan de zorgverlener om in deze gesimuleerde, maar krachtige leeromgeving zijn wetenschappelijk gefundeerde rationele kennis en vaardigheden af te wegen tegenover de uniciteit van de patient in een specifieke situatie, gebruik makend van zijn relationele vaardigheden zoals Tichen (2000) beschrijft in het verpleegmodel van de verpleegkundige als skilled companion (Harps-Timmerman, et al., 2009). Dit verpleegmodel geeft vorm aan de centrale leerlijn binnen de opleiding verpleegkunde van de Arteveldehogeschool. Doorheen hun opleiding krijgen de studenten gaandeweg kennis, vaardigheden en strategieën mee die in lijn liggen met dit model. In een gesimuleerde leeromgeving kunnen ze deze verworven competenties en redeneerhulpen zoals de SBAR en ABCDE methodiek in een veilig leerklimaat inzetten.
De training op het klinisch redeneren en handelen krijgt binnen het simulatieonderwijs vorm onder de debriefing aan de hand van de CRM principes. Meer dan 70% van de fouten in de gezondheidszorg worden niet veroorzaakt door een gebrekkige uitvoering van een bepaalde technische behandeling of onderzoek, maar wel door menselijke factoren (Rinia & Hammink, 2011). Zo is bijvoorbeeld een gebrekkige informatieoverdracht de bron van vele verpleegkundige fouten (Patterson, 2008). CRM principes die aansluiten bij het klinisch redeneren en handelen zijn bijvoorbeeld: het kennen van de werkplek, anticiperen en vooruitplannen, het voorkomen van een tunnelvisie, continu herevalueren en dubbel checken om prioriteiten dynamisch te kunnen bijstellen volgens de specifieke noden van de patiënt. Volgens een review van Wakeman en Langham (2018) zorgt het implementeren van CRM training voor een reductie in mortaliteit en morbiditeit van de patiënten (Wakeman & Langham, 2018).
Zelfvertrouwen en competentiegevoel
Vanuit vertrouwen in de groeikracht van mensen, koestert de hogeschool hoge verwachtingen en biedt zij kansen om hen te laten worden wie ze kunnen zijn (door hun opleiding, ervaring en leervermogen) en willen zijn (door hun motivatie en bereidheid).
Door voor de studenten een reële doch gesimuleerde patiëntensituatie te creëren, kunnen ze op een veilige manier ervaring opdoen in de rol van professionele hulpverlener. Over het algemeen wordt er een sterke studententevredenheid gerapporteerd, een toegenomen zelfvertrouwen, betere klinische beoordelingscapaciteit, beter kritisch redeneren en een gevoel van competentie bij het doorlopen van simulatieonderwijs als onderwijsmethodiek (Cant & Cooper, 2017).
Een meta analyse van Vincent et al. (2015) toonde aan dat high fidelity simulatie een sterk positief effect heeft op de psychomotorische klinische performantie van studenten verpleegkunde. Vanuit de ervaringen die gericht gestuurd kunnen worden naar bepaalde leerdoelen in een simulatieomgeving en de daarbijhorende zelf- en peer-reflectie leren de studenten op een inductieve wijze vanuit hun eigen ervaring.
Binnen een simulatieomgeving ligt het leereffect voornamelijk in de debriefing op deze ervaring. In een gestructureerd reflectieproces schatten de studenten op een actieve wijze hun rationele en relationele vaardigheden in binnen de specifieke context van het verpleegkundig redeneren en handelen van een specifiek scenario. Door de gehanteerde debriefingsmethode krijgen studenten een zicht op hun klinisch redeneren en handelen, wat hun zelfvertrouwen en competentiegevoel verhoogt (Al Sabei & Lasater, 2016).
Communicatie en teamwerk
Co-creatie is wat er gebeurt wanneer studenten, docenten, medewerkers van de hogeschool, het werkveld en de samenleving samen oplossingen zoeken voor complexe vraagstukken. In een co-creatieve omgeving wordt het kunnen delen van kennis steeds belangrijker. We vragen en geven feedback in een waarderende cultuur waarin we leren van elkaar. Deelnemers van een simulatiesessie moeten in alle veiligheid een fout kunnen maken. De nadruk wordt op dat moment niet gelegd op de fout maar op de manier waarop je omgaat met de fout die je maakte. We willen ook hier uitgaan van een waarderende houding.
Zoals eerder reeds aan bod gekomen is, wordt in simulatieonderwijs getraind op diverse “non technical skills”, ook wel CRM principes genoemd. In het verpleegkundig redeneren en handelen kwamen reeds enkele van deze principes aan bod. Bijkomend worden ook een aantal CRM principes die gebaseerd zijn op communicatieve vaardigheden en teamwerk naar voor geschoven onder de vorm van tijdig om hulp vragen, het omgaan met leiderschap en volgzaamheid, het verdelen van de werklast, het mobiliseren van alle mogelijke hulp, het effectief communiceren gebruik makend van alle beschikbare gegevens (Wakeman & Langham, 2018).