Via enkele concrete voorbeelden van ontworpen STEM-activiteiten werd het generieke kader gedemonstreerd:
- Cubetto: programmeren met kleuters (Amy Keuninckx, Hogeschool UCLL)
- STEM 3 D: Denken – Doen – Dialoog in de STEM-klas (Jan Sermeus, Odisee)
In het laatste deel van de sessie werden reflectie-opdrachten ingezet om de eigenheid en het eigenaarschap van de deelnemende leraren te ondersteunen en in dialoog te leren van elkaar
Inspirerende getuigenissen door onderwijsactoren vormden de basis voor deze sessie.
Dit ging gepaard met uitwisseling over STEM in de school vanuit (eigen) vragen, noden, inspiratie, … Tot slot zoomden we ook in op de opstart van het project i-LEARN.
- GETUIGENIS 1: LUT COOREVITS (6DE LEERJAAR) - VBS DESSELGEM - SCHOOL@PLATTELAND
- GETUIGENIS 2: MARIJKE VANDERSTEEN – DE SPEURNEUS GENT
STEM-onderwijs (Science, Technology, Engineering and Mathematics) omvat de processen van kritisch denken, analyseren en samenwerken. Het bestaat uit een interdisciplinaire aanpak waarbij vanuit betekenisvolle situaties vertrokken wordt om problemen op te lossen via een proces waarbinnen onderzoeken, ontwerpen en optimaliseren centraal staat, en waarbij STEM-concepten gebruikt worden om tot een oplossing te komen. (Van De Keere & Vervaet, 2018)
De essentie ligt dus in de eerste plaats in het zoeken naar betekenisvolle contexten waar kinderen waardevolle en leerrijke STEM-ervaringen kunnen opdoen. Als leraar komt het er dus op neer om kansen te zien in de directe omgeving van de kinderen. Vandaaruit ga je hen ondersteunen om onderzoekend en ontwerpend aan de slag te gaan. STEM-geletterdheid bij jonge kinderen gaat daarbij dan in essentie om het ontwikkelen van competenties zoals observeren, exploreren, redeneren, voorspellen, hypotheses formuleren, probleemoplossend, kritisch en creatief denken, reflecteren, vastzetten, communiceren, samenwerken… (Tallir, Devlieger, Remerie, Vandorpe & Gentier, 2018)
De basisschool De Ark uit Kessel-Lo (www.ark123.be) is duurzaam aan de slag gegaan met het hele team om een omslag te maken van WO naar STE(A)M. Uit de getuigenis van Tinne Debeusscher (flex-leerkracht) zijn heel wat ingrediënten te halen voor een succesvolle uitbouw van een STEM-gerichtheid op de basisschool.
De basisschool heeft bij het uitbouwen van een eigen STEAM-visie sterk nagedacht over de verwevenheid met de overkoepelende schoolvisie. De schoolvisie zet in op autonomie (zelfsturing, ondernemingszin en zelfstandigheid), relaties (tot zichzelf en elkaar en tot geïntegreerd werken) en kracht (talenten, competenties, veerkracht en zelfvertrouwen). Deze ingrediënten uit de schoolvisie bieden sterke aanknopingspunten om te laten integreren met de visie op STEAM. Binnen de STEAM-werking worden de leerlingen dan ook uitgedaagd tot ondernemen en het nemen van eigen initiatief en zoveel meer.
De aansluiting bij de eigen schoolvisie is een cruciale succesfactor om de STEAM-werking vaste grond te geven en is een duidelijke signaal naar het lerarenteam dat het ook een betekenisvolle en duurzame keuze is van de school. De concrete vertaalslag naar activiteiten wordt altijd afgewogen ten opzichte van de STEAM-visie en maakt het ook mogelijk om richting te geven aan de activiteiten. Het is dus zeker van belang om te werken naar een duurzame en gedragen visie op schoolniveau.
De aanpak van de school is een voorbeeld van een werking die alle kinderen bereikt en wil bereiken. Centraal hierin staan elementen zoals ‘klasmanagement’, ‘formatieve evaluatie’ (heel goed weten waar je naartoe wil gaan), talentontwikkeling (ook rekening houdend met de context waarin deze kinderen later kunnen terechtkomen), techniek linken aan begrijpend lezen, samenwerking, wiskunde, wetenschap, engineering.
Inzetten op onderwijs om alle kinderen een stap verder te helpen in hun ontwikkelings- en ontplooiingsproces. Dit met een focus op het realiseren van zoveel mogelijk kansen voor de kinderen. Het centrale uitgangspunt is dus een focus op kansen en het inzicht dat een kind met problemen niet gelijk is aan probleemkind! - Onderwijs voor kinderen met autisme (type 9) o Focus op duidelijkheid en structuur (door andere informatieverwerking in de hersenen) - Onderwijs voor kinderen met een matige tot ernstige mentale beperkingen (type 2) o Focus op zelfredzaamheid, zelfontplooiing en differentiatie - Onderwijs voor kinderen met gedrags- en of emotionele problemen (type 3) o Focus op mogelijkheden
sterkinstem.be bundelt onderzoeksprojecten waarbinnen onderzoek naar STEM implementatie in het basisonderwijs centraal staat.
De projecten staan geordend per thema, en per thema zijn ook heel wat praktijkvoorbeelden beschikbaar die meteen gebruikt kunnen worden om toe te passen in de klas.
Wil je meteen een goed zicht krijgen op de STEM didactiek voor het basisonderwijs, dan kan je het leerpad raadplegen binnen het thema 'STEM en meertaligheid': Ook ik STEM mee!
sterkinstem.be bundelt onderzoeksprojecten waarbinnen onderzoek naar STEM implementatie in het basisonderwijs centraal staat.
De projecten staan geordend per thema, en per thema zijn ook heel wat praktijkvoorbeelden beschikbaar die meteen gebruikt kunnen worden om toe te passen in de klas.
Wil je meteen een goed zicht krijgen op de STEM didactiek voor het basisonderwijs, dan kan je het leerpad raadplegen binnen het thema 'STEM en meertaligheid': Ook ik STEM mee!
sterkinstem.be bundelt onderzoeksprojecten waarbinnen onderzoek naar STEM implementatie in het basisonderwijs centraal staat.
De projecten staan geordend per thema, en per thema zijn ook heel wat praktijkvoorbeelden beschikbaar die meteen gebruikt kunnen worden om toe te passen in de klas.
Wil je meteen een goed zicht krijgen op de STEM didactiek voor het basisonderwijs, dan kan je het leerpad raadplegen binnen het thema 'STEM en meertaligheid': Ook ik STEM mee!
Uit onderzoek weten we dat in kleuterklassen met heel veel kleuters met lage SES, de taalstimulering lager is. De verklaring is waarschijnlijk erg complex
en ligt mogelijks voor een deel in de interactie van de kleuters naar de leerkracht toe. (In een recente publicatie werd vastgesteld dat er een patroon
van wederzijdse beïnvloeding is. Het taalgebruik van de kleuters trekt dat van de leerkracht omlaag.)
Ook binnen een STEM activiteit moeten we hier rekening mee houden: Als je aan onderzoeksvaardigheden wil werken, dan mag je taal in ieder geval niet uit het oog verliezen en niet veronderstellen dat bepaalde begrippen of concepten zomaar gekend zijn. Expliciteren van begrippen, transfer maken is cruciaal.
Bedenk een context of activiteit met een STEM-focus die vertrekt vanuit een probleemstelling die kinderen aanzet om de eigenschappen van een gebruiksvoorwerp/begrip te verkennen door middel van onderzoeken en ontwerpen. M.a.w. Hoe kun je kinderen de eigenschappen van een voorwerp/begrip laten ervaren vertrekkende vanuit een probleem? !Het begrip wordt niet genoemd tot op het einde van de activiteit !Het is niet de bedoeling dat de kinderen gestuurd worden naar 1 oplossing.
Met deze oefening hebben we tot doel om na te denken over een insteek die zowel elementen van STEM-onderwijs én van taalstimulering met elkaar kan verenigen.
Het Beroepenhuis wil een context creëren om kinderen hun talenten te laten ontdekken door het ‘ervaren’ in beroepenateliers. Ze werken maximaal hiervoor in groepen van 16 leerlingen. De klasgroepen doen allemaal dezelfde 2 ateliers in een sessie (er zijn 10 ateliers mogelijk). Op die manier wil men de horizon van kinderen verruimen als het gaat over beroepen. Belangrijk hierbij is dat er na afloop van het atelier samen met de kinderen gereflecteerd wordt. Dus dat ze hun talenten ervaren door na de activiteit nadien te gaan benoemen in kleine deeltaken. Bijvoorbeeld metselen: - waterpas plaatsen van een steen: nauwkeurig werken - wie ondervond een meerwaarde door als duo te werken: samenwerken Deze proberen ze dus te expliciteren door in interactie te gaan met de groep en op te bouwen via vraagstelling. Naast de ateliers is er ook een tentoonstelling met kleine doe-testjes (bv. nauwkeurige stuurvaardigheden in relatie tot het beroep van binnenschipkapitein). Daarnaast organiseren ze ook projecten als bedrijfsbezoeken, doedagen in samenwerking met de VDAB, de zorgrally.