ChatGPT mijn opdracht laten schrijven: een goed idee?

Alleen is aan het gebruik van die nieuwe tool een aantal risico’s verbonden.

1. ChatGPT is nog niet helemaal mee

ChatGPT zoekt zijn informatie niet op het internet, maar put die uit een eigen databank die vóór 2021 werd samengesteld: niet helemaal up-to-date dus. Daardoor kan de tekst die ChatGPT voor jou genereert verouderde informatie bevatten en is dus niet Charles III maar nog steeds Elizabeth II de vorst van het Verenigd Koninkrijk.

2. ChatGPT baseert zich enkel op zijn eigen databank

Elke databank is daarnaast ook eindig. Soms kun je op zoek gaan naar informatie waar ChatGPT maar beperkte bronnen over heeft en dan krijg je ook maar een beperkt antwoord. Bovendien zijn de makers van de chatbot niet transparant over welke bronnen wel en welke niet voor hun databank werden geselecteerd. Het kan dus zijn dat jij enkel informatie voorgeschoteld krijgt uit één bepaalde hoek of uit één bepaalde overtuiging. En dat kan risico’s inhouden. Je wil namelijk niet door een chatbot in een tunnelvisie worden geduwd.

3. ChatGPT doet geen factcheck

ChatGPT kijkt niet of de informatie die hij voor zijn tekst selecteerde, daadwerkelijk klopt. De chatbot is gebouwd om woorden na elkaar te zetten die, volgens zijn algoritme, doorgaans op elkaar volgen; niet om informatie te begrijpen of te beoordelen. Daar komt nog bij dat de fouten die ChatGPT maakt, jou nauwelijks zullen opvallen. ChatGPT hanteert namelijk een heel menselijke taal en een overtuigende schrijfstijl, waardoor je sneller geneigd bent om hem te geloven. Denk aan die vriend die je vol zelfvertrouwen een sensationeel verhaal vertelt. Het klinkt ongeloofwaardig en toch geef je hem het voordeel van de twijfel, net omdat hij zijn verhaal zo krachtig, helder en onweerlegbaar verwoordt. Laat je dus niet te snel iets door ChatGPT op de mouw spelden.

4. ChatGPT verklapt zijn bronnen niet

Waar ChatGPT de informatie voor jouw tekst vandaan haalde, weet je niet. Je ziet niet wiens ideeën de chatbot leende, welke bronnen hij parafraseerde of welke citaten hij samenbracht. Als je de tekst dus gewoon zou kopiëren, loop je het risico op plagiaat. Bij woorden of ideeën van anderen hoort namelijk een correcte bronvermelding. Zo toon je op welke informatie jij de argumenten in jouw tekst baseerde en of je voor die informatie ook betrouwbare bronnen hebt geraadpleegd. Vraag je ChatGPT expliciet om jou de bronnen te laten zien, dan verwijst hij wel naar wat materiaal over het thema, maar niet naar de bronnen die hij daadwerkelijk gebruikte. Bovendien kun jij jezelf geen eigenaar of auteur van de geschreven tekst noemen. ChatGPT schreef in jouw plaats.

5. ChatGPT is geen taalvirtuoos

ChatGPT houdt van dezelfde soort zinnen, is behoorlijk monotoon en komt weinig verrassend uit de hoek als het op taal aankomt. Verwacht dus geen wonderen van de chatbot. Weet dat er in de tekst die ChatGPT voor jou schreef, hier en daar een spelfout zal staan, dat ChatGPT de dt-regel niet bijzonder goed beheerst en soms een vreemde zin zal construeren. Net zoals je een vliegtuig niet zonder piloot laat opstijgen, ook al is dat tegenwoordig goed geautomatiseerd, lever je een tekst niet af zonder die eerst zelf goed te overzien.

6. ChatGPT ontneemt je jouw schrijf- en dus ook jouw denkproces

Zelf schrijven gaat langzaam en net daarin zit de grote kracht. Door te schrijven breng je jezelf letterlijk tot stilstand. Je bedenkt waarover je tekst zal gaan, ordent je gedachten, brengt structuur aan in de vele ideeën en stuurt jezelf bij. Je ziet op papier welke redeneringen groeien, ontdekt waar je te veel en te weinig informatie geeft en zet theorie om in behapbare en begrijpbare alinea’s. Nadien kun je makkelijk in een presentatie of tijdens een een-op-eengesprek vertellen waarover je tekst precies gaat. Je hebt de inhoud namelijk beleefd. De informatie zit in je hoofd, zonder dat je daar extra op hebt moeten studeren.

7. ChatGPT mist jouw menselijk brein

Wat jouw tekst onderscheidt, is jouw creativiteit, de kritische manier waarop je met bronnen omgaat, hoe je nuancering aanbrengt, informatie samenvoegt, een eigen voorbeeld aanhaalt, theorie toepast, analyseert … Kortom: de vaardigheden die jij als mens bezit. En daar schiet ChatGPT, als chatbot, uiteraard tekort. En dan zwijgen we nog over de discriminerende zinnen, kwetsende uitingen of vooroordelen die weleens in het chatvenster durven te verschijnen. ChatGPT kan ze niet van andere informatie onderscheiden. Jij wel.

8. ChatGPT gaat aan de haal met jouw persoonlijke gegevens

“If a product is free, you are the product”. Hoeven we meer te zeggen? Wees je ervan bewust dat jouw data, jouw vragen aan ChatGPT en de persoonlijke info die je daarin prijsgeeft, gebruikt en vermarkt kunnen worden.

9. ChatGPT neemt het niet zo nauw met ethiek en klimaat

En er zijn nog meer ethische vragen waar de makers van ChatGPT je liever van doen wegkijken. Wist je bijvoorbeeld dat de mensen die het AI-systeem in Kenia trainden dat tegen hongerlonen deden? Dat de makers van ChatGPT de Europese wetten rond auteursrechten gewoon naast zich neerleggen en beschermde teksten gratis te grabbel gooien op het internet? En dat de impact van het systeem op het klimaat enorm is? ChatGPT vraagt namelijk heel wat rekenkracht, waardoor servers overuren draaien en een gigantische hoeveelheid CO2 de lucht ingaat. Weet dus wat je gebruikt.

Daarom…

Zie ChatGPT gerust als een digitale buddy. Een systeem dat jou kan inspireren, je op weg helpt of even iets voor jou parafraseert. Zet het in als een extra tool, net zoals je rekenmachine of de spellingscontrole op je pc. Maar het lijkt weinig waarschijnlijk dat ChatGPT jou kan vervangen. Daar ben jij, met jouw menselijk brein en jouw unieke vaardigheden, te waardevol voor.

Enkele tips

Denk na waarvoor ChatGPT geschikt is. De chatbot kan jou inspireren bij het schrijven van een tekst, maar vervangt jouw vaardigheden noch kritische blik.

Gebruik ChatGPT niet als een zoekmachine, zoals Google, Bing, Ecosia of DuckDuckGo.

Stel ChatGPT de juiste vragen. Te algemene vragen leiden tot te algemene antwoorden. Geef je ChatGPT daarentegen erg specifieke verzoeken, dan weet de chatbot vaak niet waarover het gaat.

Niet tevreden? Geef ChatGPT dan bijkomende instructies.

Controleer het resultaat. Wees kritisch met de informatie die ChatGPT jou geeft, net zoals je kritisch omgaat met Wikipedia of andere internetbronnen. Toets de informatie van ChatGPT aan betrouwbare bronnen en vermeld die bronnen ook in je tekst. Zo pleeg je geen plagiaat.

Gebruik altijd een correcte bronvermelding, volgens de APA-normen.

Check de spelling en de grammatica van de tekst die ChatGPT voor jou schreef. Handige tools zijn woordenlijst.org, Van Dale en taaladvies.net.

Verfijn de tekst altijd met jouw menselijke inbreng. Wees creatief, breng nuance aan, voeg extra voorbeelden toe, analyseer, pas toe … Maak je tekst uniek.

Deel geen persoonlijke informatie met ChatGPT zodat die informatie niet misbruikt kan worden.

Wees open over het gebruik van ChatGPT. Laat je opdrachtgever weten waarvoor je de chatbot inzette en hoe jouw opdracht precies tot stand kwam.

De Week van Airis: als AI het nieuws maakt

Wat betekent AI voor de toekomstige job van studenten Journalistiek, Communicatie en Grafische & Digitale Media? Dat zullen 480 studenten van Arteveldehogeschool zelf ontdekken tijdens de Week van Airis. Van 13 tot 17 februari gaan ze intensief aan de slag met AI-tools zoals ChatGPT, Dall-E en Stable Diffusion. Daarmee ontwikkelen ze een volledige nieuwswebsite en een magazine. Een ethische commissie buigt zich tijdens de projectweek over praktijkvragen. “Met de Week van Airis leveren we onze bijdrage aan de fascinerende nieuwe wereld van AI”, zegt directeur Esther Van Tilburg.