Een buddy bij de wieg
Een antwoord zoeken op de vraag waarom kwetsbare gezinnen zo weinig in connectie komen met de medische zorg was het doel van het project. Als actie optimaliseerden we perinatale coaching in een een-op-een traject tussen een kwetsbare zwangere en een student vroedkunde. Het inleefspel BROOZ werd uitgewerkt om studenten meer affiniteit te laten krijgen met kwetsbaarheid om ze voor te bereiden op hun traject als buddy.
BROOZ inleefspel
Kruip in de huid van een kwetsbare zwangere
BROOZ werd ontwikkeld als een kennis- en inleefspel over maatschappelijke kwetsbaarheid en zwangerschap. BROOZ vat samen waarvoor dit spel staat, namelijk Breekbaar en Zwanger, door een andere bril bekeken. Het spelbord stelt een stad voor, BROOZ symboliseert dus ook de naam van de ‘nieuwe’ stad.
Spelverloop
Het spelbord zelf ziet er uit als een stad. De spelers worden uitgedaagd om in de huid van een van de zeven personages te kruipen die (on)gepland zwanger geraken in een kwetsbare situatie. De presentatie van het spel vind je hieronder.
Doel van het spel
Het doel van het spel is om spelers te laten aanvoelen of de kwetsbare zwangere tools in handen heeft om vooruitgang te boeken op de persoonlijke profielmeter. Het spel geeft de speler een antwoord op de vraag: leidt een ongelijke startkans automatisch tot een ongelijke outcome voor moeder en kind?
Het spelen van het spel verhoogt het inzicht in sociale determinanten van maatschappelijke kwetsbaarheid en dit leidt tot een aangescherpt empathisch inlevingsvermogen. Dit helpt de doelgroep te groeien in de eigen professionele competenties om betere zorg te kunnen bieden. Zorg die aangepast is aan de noden van kwetsbare gezinnen.
Doelgroep
De doelgroep bestaat uit medische en sociale zorgverleners die met zwangeren in contact komen (medici, paramedici, sociaal werkers en medewerkers uit sociale organisaties), vrijwilligers en studenten middelbaar en hoger onderwijs.
Professionele druk
Serviceclub Soroptimist Scaldilys Gent organiseerde op 12 mei 2017 een sponsering om het inleefspel financieel te ondersteunen. Dankzij de sponsoring kon een professionele firma het design verbeteren en de mogelijkheid voor digitale druk voorzien. Hierdoor kwamen de personages in het spel nog meer tot leven en werd het spel verder geoptimaliseerd. Door het spel te spelen met ervaringsdeskundigen werden verschillende aspecten verder verfijnd opdat het een nog realistischer beeld geeft van reallife situaties. Zo hebben we nu 10 professionele bordspellen en kan het spel nu ook op grotere schaal gespeeld worden.
Wil je het spel met jouw organisatie spelen?
Je kan het spel bij ons aanvragen. Je kan het spel spelen in groepjes van 4 tot 12 deelnemers. De duur van het spel is gemiddeld 2 uur. Een spelbegeleider komt ter plaatse om het spel in goede banen te leiden of je kan op vraag zelf na een opleiding van ons spelbegeleider worden en het spel huren.
Bordspel met spelbegeleider
Brooz wordt steeds gespeeld in de aanwezigheid van een spelbegeleider van Arteveldehogeschool. De kostprijs hiervoor bedraagt 220 euro voor 2 uur spelbegeleiding en de verplaatsingskosten. De spelbegeleider brengt het spel dan zelf mee. Je voorziet een lokaal met een grote tafel (of 2 kleinere tafels) en voldoende stoelen voor minimum 4 tot maximum 12 spelers. Als je het spel vaker speelt, kan je zelf ook spelbegeleider worden.
Word zelf spelbegeleider en huur het spel
De verhuur van een bordspel zonder spelbegeleider bedraagt dan 60 euro (14 dagen uitleentermijn). Je volgt dan de eenmalige opleiding tot spelbegeleider (272 euro) bij Arteveldehogeschool. Het spel kan je ophalen bij Arteveldehogeschool.
Heb je nog vragen of wil je het spel graag reserveren?
Wat doet een buddy bij de wieg?
Wat kan je verwachten van een buddy?
In een een-op-een traject neemt de buddy wekelijks telefonisch contact op met het gezin en brengt regelmatig een bezoekje. Een buddy is een vrijwilliger die ondersteuning biedt tijdens de periode van zwangerschap, geboorte tot de leeftijd van een jaar. De buddy:
- is een vertrouwenspersoon,
- empowert het gezin,
- helpt om het isolement te doorbreken,
- geeft gezondheidsvoorlichting,
- helpt bij administratieve procedures,
- is een schakel tussen het gezin en de hulpverlening.
Wat doet een buddy niet?
Om een goede band tussen gezin en buddy te bestendigen, is het belangrijk dat doorverwijzers en gezinnen goed weten wat de buddywerking inhoudt.
De buddy is een vrijwilliger die het gezin helpt de weg naar de bestaande hulpverlening te vinden, maar is geen zorg- of hulpverlener. Daarnaast zal de buddy het gezin niet ondersteunen met middelen, maar gaat de buddy samen met het gezin op zoek naar oplossingen om de situatie te verbeteren.
Een buddy is geen vriend van het gezin, maar een coach en een vertrouwenspersoon die het gezin empowert zodat jonge ouders zich sterker voelen in hun kwetsbare situatie.
Wil je een of je gezin aanmelden voor een buddy?
Wil je als sociaal werker, arts, vroedvrouw, ... een gezin aanmelden of ben je zelf op zoek naar de nodige ondersteuning? Dan kan je ons contacteren via onderstaand contactformulier. We nemen dan spoedig contact met je op om gezin en buddy te koppelen zodat de begeleiding kan starten.
Gezinnen kunnen kunnen tijdens de (vroege) zwangerschap of tijdens de eerste weken na de geboorte zelf contact opnemen of hun zorgverlener kan dit voor hen doen. Voorwaarde voor aanmelding is een duidelijke vraag vanuit het gezin voor een buddy. Aanmelden kan via het contactformulier. Een van onze buddymedewerkers neemt dan spoedig contact op voor een intakegesprek.
Folder voor gezinnen over een buddy
Om gezinnen en doorverwijzers beter te informeren over 'een buddy bij de wieg', hebben we een folder voor gezinnen ontworpen. Deze folder is bedoeld om samen met het gezin te lezen. Zo is het voor doorverwijzers makkelijker om de juiste informatie te geven over het project. De folder is gedrukt in 5 talen: Nederlands, Frans, Engels, Turks en Arabisch.
Wil je graag folders aanvragen voor je organisatie of praktijk?
Het buddymodel
Het conceptueel buddymodel
Vanuit het praktijkgericht exploratief wetenschappelijk onderzoek, dat in functie van het project 'Een buddy bij de wieg' werd uitgevoerd, is een model gegroeid dat als leidraad kan dienen bij het opzetten van een buddyproject binnen een bepaalde setting. Het buddymodel bestaat uit drie luiken: voorbereiding, actie en reflectie.
De verschillende luiken volgen elkaar niet noodzakelijk chronologisch op, maar gebeuren vaak simultaan en werken steeds op elkaar in. Door het doorlopen van de verschillende luiken krijgt het project geleidelijk aan meer vorm.
De taken en verantwoordelijkheden van buddy’s bestaan uit twee verschillende delen: de zelfstandig uitgevoerde acties met betrekking tot het gezin en de reflectie op deze acties. Zowel de acties als de reflectie gebeuren onder begeleiding van een multidisciplinair team. De problematiek in maatschappelijk kwetsbare gezinnen en de aanwezigheid van buddy’s uit verschillende disciplines vragen om een multidisciplinaire begeleiding. Bij voorkeur hebben deze begeleiders ervaring met de sociale problematiek van kwetsbare gezinnen alsook inzicht in de specifieke problematiek van zwangerschap, geboorte en kraamtijd.
Het buddymodel sluit aan bij de accenten die vanuit onderzoek naar voren komen: het model zet in op de preventie en bestrijding van armoede in kwetsbare gezinnen, met een focus op de perinatale periode als kantelmoment ('window of opportunity').
De buddy-actie-diamant
De buddyacties die een buddy onderneemt tijdens het contact met het gezin verlopen volgens een bepaalde methodiek: de buddy-actie-diamant. Deze acties worden aan elkaar gelinkt en vormen samen de buddywerking.
Een buddy is een vertrouwenspersoon en vormt de schakel tussen het gezin en de hulpverlening. Daarnaast geeft een buddy ook praktische informatie en hulp, helpt met administratieve procedures en doet samen met het gezin' gewone' dingen, zoals samen koken, wandelen, ... Maar een buddy is vooral iemand die naar het gezin luistert en er voor hen wil zijn. Samen met het gezin gaat een buddy op zoek naar oplossingen. Zo helpt een buddy jonge ouders zich sterker te voelen in hun kwetsbare situatie. Het toeleiden naar de zorg- en hulpverlening is daarbij een belangrijk aandachtspunt.
Onderzoek
Onderzoek toont aan dat dat maatschappelijk kwetsbare zwangeren nood hebben aan een individuele coach, een vertrouwenspersoon, om de drempel naar de verloskundige zorg te overwinnen. Ook weten we dat sociale steun een invloed kan hebben op de sociale ongelijkheid. Vrijwilligers kunnen als buddy de drempel helpen overwinnen door een gezin naar de zorg toe te leiden en kunnen een verbreding van het sociaal netwerk ondersteunen.
Eigen kwalitatief onderzoek toont aan dat het buddymodel gezinnen in kansarmoede kansen geeft om hun kinderen een zo goed mogelijke start te geven: via praktische, administratieve en verbindende ondersteuning kan de buddy een belangrijke hefboom betekenen naar een blijvend betere situatie.
Waardering
'Een buddy bij de wieg' werd al meermaals gesubsidieerd en Vlaams Minister Homans selecteerde het project in 2016 voor financiering in het kader van kansarmoedebestrijding.
In 2010 ontving het concept 'Een buddy bij de wieg' de waardering van toenmalige Prinses Mathilde. Zij bracht in het kader hiervan een bezoek aan de Arteveldehogeschool waarbij zij persoonlijk kennis maakte met de werking van dit concept, met de buddy's, gastgezinnen en de betrokken lesgevers en onderzoekers.
Uitbouw van 'Een buddy bij de wieg' in Vlaanderen
Maatschappelijk kwetsbare gezinnen in regio Gent kunnen sinds 2009 een beroep doen op een student-buddy die hen begeleidt tijdens de periode van zwangerschap en geboorte tot een jaar na de geboorte. Hiervoor werd een netwerk opgezet van organisaties waaronder Kind en Gezin, OCMW Gent, de Gentse ziekenhuizen en verschillende non-profit organisaties. Het uitbouwen van geïntegreerd perinataal netwerk omheen de zwangere en het gezin is onontbeerlijk voor een goede buddywerking. Het is erg belangrijk dat buddy's nauw samenwerken met zorg- en hulpverleners. Samen met de gezinnen zoeken ze naar oplossingen. Zo krijgt een kind maximale startkansen.
Momenteel worden in en rond Gent jaarlijks een 15-tal gezinnen geholpen. Na een succesvolle implementatie van het project in regio Gent zijn doorheen de jaren ook andere buddywerkingen opgestart in Vlaanderen en Nederland en wordt gewerkt aan de uitbreiding naar een vrijwilligersnetwerk. Zo kunnen we nog meer gezinnen bereiken.
De afgelopen jaren zijn met succes satellietprojecten opgezet in Hasselt, Turnhout, Antwerpen, Sint-Niklaas en Rotterdam. Hierbij werd het conceptueel buddymodel als basis gebruikt om ook hier buddywerkingen op te zetten. Deze projecten kwamen tot stand door nauwe samenwerking tussen verschillende organisaties waaronder Expertisecentra kraamzorg en Vlaamse hogescholen, Kind en Gezin, huizen van het kind, OCMW's,...
In 2017 werd het aanbod ook uitgebreid met vrijwilligers (naast student-buddy’s) in Gent, Sint-Niklaas, Ronse en Asse. Daarnaast hebben we ook een lerend netwerk opgestart waarin buddywerkingen elkaar versterken.