ViCoSim: Virtual Communication Simulator

Onderzoek van Boet et al. (2014) en McGaghie et al. (2014) toont aan dat deze methodiek een direct positief effect heeft op de zorgverlening (Boet et al., 2014).

Debriefing

In simulatieonderwijs ligt het voornaamste leereffect in de debriefing. Dit is een gefaciliteerde reflectie op experimenteel leren om hiaten en kennis te helpen blootleggen bij de deelnemers. In het SIM@rt team gebruiken we de evidencebased PEARLS-methodiek als didactisch raamwerk (Eppich & Cheng, 2015). PEARLS staat voor promoting excellence and reflective learning in simulation en combineert drie educationele strategieën:

• zelfreflectie;
• faciliterende exploratie;
• directieve feedback.

In drie vastgelegde fases wordt steeds dezelfde cyclus doorlopen:

• Eerst wordt ruimte gegeven voor ventilatie van gevoelens bij het scenario.
• Vervolgens is er een beschrijvende fase van wat gebeurd is.
• Daarna wordt overgegaan in de analytische fase waar de begeleidende docent als facilitator diepgaander doorvraagt op de aangereikte situaties.

Bestaand simulatieonderwijs in bacheloropleiding verpleegkunde

Hoogtechnologische poppen

De opleiding verpleegkunde heeft al jaren ervaring met hoogtechnologische poppen. Poppen hebben het voordeel dat ze zowel medische handelingen (o.a. plaatsen inspuitingen…) als communicatieve interventies (o.a. luistertechnieken) mogelijk maken. De poppen kunnen spreken en oogbewegingen en daardoor kunnen studenten hun communicatieve vaardigheden trainen. Er gaat hierbij echter veel non-verbale communicatie verloren.

Simulantenacteurs

Bij de training met simulantenacteurs in een reallife context is er zowel verbale als non-verbale communicatie. Medische handelingen zijn dan weer beperkter omwille van ethische redenen. Andere nadelen zijn de kostprijs en het gebrek aan middelen en tijd: simulatieapparatuur is duur en niet overal beschikbaar. Daarnaast is de organisatie voor een groot aantal studenten en getrainde simulantenacteurs vinden niet evident (Okla & Eden, 2015).

Simulatieonderwijs omvormen naar VR

We willen in dit project de bestaande expertise over die twee traditionele simulatieonderwijswerkvormen omvormen naar een virtualrealityformat. Aan de hand van VR kunnen deelnemers de voordelen van traditionele simulatietrainingen ervaren in een virtuele wereld. Dit is complementair aan de bestaande simulatietrainingen in het curriculum.

Het bestaande traject van simulatieonderwijs in de bacheloropleiding verpleegkunde met up-to-date casuïstiek traint voornamelijk de communicatieve vaardigheden van zorgverleners. Dit onderzoeksproject vormt de inhoud van dit bestaande traject om naar een VR-simulatiemodule volgens de visie van ‘blended learning plus’. 

Het gaat zowel om een aanpassing (e-opleiding) als een uitbreiding (qua aantal casussen, deelnemende opleidingen…) van het bestaande opleidingsaanbod. De aanwezige evidencebased didactische expertise van simulatieonderwijs bij bestaande opleidingen vormt het didactisch raamwerk voor de docenten en lerenden van deze e-opleiding.

Voordelen

• Lerenden kunnen zich in de virtuele wereld beter voorbereiden zodat ze zich meer comptent en vertrouwd voelen zodra ze geconfronteerd worden met cliënten of patiënten tijdens hun stage of in het werkveld;
• VR verhoogt de kennisretentie en en het klinisch redeneren;
• VR maakt de leerervaring van de studenten aantrekkelijker (Padilha et al., 2019).

Training communicatieve vaardigheden

VR-simulatie traint communicatieve vaardigheden in een veilige omgeving (Bracq et al., 2019). Tot op heden werd VR-simulatie in de gezondheidszorg voornamelijk ingezet voor technische skills en minder voor de communicatieve vaardigheden. Hier is dus nog heel wat ruimte voor ontwikkeling en ook voor onderzoek naar deze virtuele onderwijsmethodiek.

Verloop training

Er wordt steeds een realistische casus met getrainde acteurs voorlegd met standaardscenario’s voor communicatietraining in 360° VR-opnames. De simulatie verloopt in een aaneenschakeling van scènes die variëren in een boomstructuur naargelang de keuzes die de student maakt. Zo wordt er steeds opnieuw een kwaliteitsvolle gestandaardiseerde leerervaring aangeboden.

Een docent kan de virtuele simulaties begeleiden en het verloop van het scenario bepalen. Een medestudent kan ook de supervisie op zich nemen door met een vooropgesteld schema de simulatie te beoordelen en debriefen. Via een didactisch uitgewerkte leidraad kunnen studenten onderling blended de leerervaring ondergaan op om het even welke locatie.

Realisatie in zeven opleidingen gezondheidszorg

Het project wordt gerealiseerd in zeven opleidingen gezondheidszorg van het expertisenetwerk Gezondheid en Zorg: verpleegkunde, vroedkunde, ergotherapie, podologie, audiologie, logopedie en mondzorg.