Reuse: een herbruikbare verpakking thuis hervullen

De hervulbare verpakking kan hervuld worden op drie manieren:

1. De inhoud van de navulverpakking wordt onbewerkt overgebracht naar de hervulbare verpakking.

Deze navulverpakking kan aangeboden worden in dezelfde hoeveelheid als de hervulbare verpakking, bijvoorbeeld 200 ml shampoo. Of het kan ook in grotere hoeveelheid, bijvoorbeeld een 5 liter container schoonmaakproduct. De navulverpakking heeft minder milieu-impact door minder materiaalgebruik of betere recycleerbaarheid.

2. De navulverpakking bestaat uit een geconcentreerde oplossing en wordt afgelengd met een afgemeten hoeveelheid water in de hervulbare verpakking.

Hierdoor is de navulverpakking veel kleiner en wordt minder verpakkingsmateriaal gebruikt.

3. De navulverpakking wordt als module in de hervulbare verpakking aangebracht.

De navulverpakking is dan een deel van de hervulbare verpakking. De hervulbare verpakking verzorgt de functionaliteit die weggelaten is in de navulverpakking zoals sterkte, gebruiksgemak en beleving. De navulverpakking heeft minder milieu-impact door minder materiaalgebruik of betere recycleerbaarheid. Voorbeelden zijn cosmetica, luchtverfrissers, wc-blokjes…

Wat zijn de mogelijke voordelen?

1. Minder milieu-impact
Er wordt een lichtgewicht wegwerpverpakking als navulverpakking gebruikt in plaats van telkens een klassieke single-use-verpakking. Zo is er minder materiaalgebruik, soms betere recycleerbaarheid en dus lagere milieu-impact.

2. Kost
Omdat de navulverpakking minder verpakkingsmateriaal bevat, kan het product goedkoper aangeboden worden. Dat is echter niet altijd zo.

3. Brand loyalty
De consument heeft thuis als het ware een ‘ambassadeur’ van het product staan.

4. Betere functionaliteit van de herbruikbare verpakking
De functionaliteit van de hervulbare verpakking kan uitgebreid worden met zaken die bij een single-use-verpakking economisch niet rendabel zijn of te negatief naar milieu-impact. Voorbeelden zijn gebruiksgemak, betere spuit-, giet of doseermogelijkheid, veiligheidssluiting… Soms wordt de herbruikbare verpakking zelfs meer een gebruiksvoorwerp.

5. Personalisering
De hervulbare verpakking kan een persoonlijk item zijn en ook naar eigen wens gepersonaliseerd worden, zoals bijvoorbeeld hervulbare drinkflessen.

6. Marketing
Je mag naar de consument er mee uitpakken dat een verpakking duurzamer is, indien het effectief zo is. Je kan er als producent een duurzamer engagement mee tonen en een reputatie opbouwen waardoor milieubewuste consumenten voor jouw producten kiezen.

7. Toegankelijk en makkelijk concept als herbruikbare verpakking
Dit model vraagt minder engagement  van de consument, die de hervulbare verpakking niet terug naar de winkel moet meenemen. Hij kan ze niet vergeten en ongeplande winkelbezoeken zijn geen probleem.
Er zijn geen extra logistieke stappen voor de producent. De levensloop van de verpakking stopt bij de consument. De producent is niet verantwoordelijk voor extra reiniging, inspectie en transport, zoals dat bij retourneerbare verpakkingen wel is.

Wat zijn de voorwaarden en uitdagingen?

1. De navulverpakking moet duurzamer zijn dan de klassieke single-use-verpakking
De milieu-impact van de navulverpakking moet lager liggen dan de klassieke single-use-verpakking. Dit kan onder andere door een lager gewicht, beter materiaal of betere recycleerbaarheid.
Sommige navulverpakkingen hebben dezelfde functionaliteiten als de verpakking die ze verwacht worden te hervullen. Dit leidt ertoe dat de consumenten gewoon de navulverpakking op zichzelf zullen gebruiken en is dit in het beste geval ‘Reduce’ in plaats van ‘Reuse’.

2. Aanwezigheid van navulverpakkingen
De hervulbare verpakking is slechts echt hervulbaar indien er werkelijk navulverpakkingen op dezelfde plaats en op dezelfde tijd aangeboden worden, niet bijvoorbeeld enkel tijdens een promotiecampagne.

3. Motivatie van de consument
Dit herbruikmodel vraagt een klein engagement en moeite van de consument. Enkel bij het aankoopmoment moet hij gemotiveerd worden tot de aankoop van een hervulbare verpakking en daarna navulverpakking door o.a. communicatie en promotie. Indien de prijs van de hervulbare en navulverpakking niet significant verschilt, wordt de consument niet aangemoedigd om te hervullen.

4. Makkelijk hervullen
Zorg dat de consument de hervulbare verpakking makkelijk kan gebruiken. Er kan gemorst worden en de hervulbare verpakking kan na enige tijd vies en minder hygiënisch worden. Bewaak echter dat je door het gebruiksgemak te verhogen niet de milieu-impact verhoogt, door bijvoorbeeld een extra dop die beter giet te voorzien.

5. Aantal verpakkingen voor hetzelfde product en plaats in de winkel
De hervulbare verpakking en navulverpakking moeten naast elkaar staan op de winkelrek. Zo wordt er dubbel zo veel plaats ingenomen op de winkelrek. Deze plaats is duur en zeker voor kleinere winkels is ruimte ook schaars.

6. Verkeerd gebruik
Het is mogelijk dat een andere navulling gebruikt wordt bij een bepaalde hervulbare verpakking. In dit geval is alle informatie die op de herbruikbare verpakking vermeld staat verkeerd. Indien dit gaat over een merk, smaak of geur is dat misschien niet zo erg. Maar als een schoonmaakproduct als shampoo gebruikt wordt, is dit wel een groot probleem. De consument blijft verantwoordelijk voor een correct gebruik. Maar betekent dit ook dat we dit refill-model niet bij alle producten kunnen gebruiken? Wat met gevaarlijke producten die in een gewone verpakking terecht kunnen komen?

7. Opgepast met voedsel
Een hervulbare verpakking kan door de consument niet altijd in perfecte omstandigheden gereinigd, hervuld en hersloten worden zoals de producent dat kan. Dat wil zeggen dat er makkelijker vreemde stoffen in de verpakking kunnen komen of dat er residu in de verpakking bederft in de tijd tussen het ledigen en het hervullen. Bij droge voedingsmiddelen is het risico beperkt. Bij vloeibare en stroperige voedingsmiddelen is er een groter risico.

Welke producten komen in aanmerking? 

Volgens Peltier (2021) zijn geconcentreerde producten ideaal om als navulverpakking te gebruiken.  Dit kunnen schoonmaakproducten zijn of frisdranken onder de vorm van siroop, bv. Soda Stream. In een ander opzicht zijn producten interessant waarvan de functionaliteit zoals beleving en gebruiksgemak kan gescheiden worden van het product zelf zoals verzorgingsproducten en make-up.

Volgens CITEO (2022) gaat het vooral over non food omdat gevaarlijke of producten die bij verkeerd gebruik schade kunnen toebrengen.

Bronnen

• Calis (2021), Ecodesign tips voor verpakkingen
• Citeo (2022), Guide réemploi des emballages ménagers
• Ellen MacArthur Foundation (2017), Reuse
• Peltier F (2021), La révolution de l’emballage II